Ο παγκόσμιος πίνακας των ρέκορντμεν στα άλματα κυριαρχείται από τον Ξαβιέ Σοτομαγιόρ και από τον Σεργέι Μπούμκα. Τους δυο υπεραθλητές με τα σχεδόν «αρχαία» και απλησίαστα ρεκόρ, συνδέει και κάτι χαρακτηριστικό των ΟΑ. Η έλλειψη εύνοιας της τύχης. Αμφότεροι κατέκτησαν 1 μόνο Χρυσό Μετάλλιο ενώ θα μπορούσαν να έχουν κατακτήσει 3 ή 4.
Το 1984 ο Ξαβιέ Σοτομαγιόρ ήταν ήδη το ανερχόμενο αστέρι στο Άλμα εις Ύψος, αλλά η Κούβα δεν μετείχε των ΟΑ του Λος Άτζελες, λόγω του «μποϋκοτάζ». Το 1988 η Κούβα συνέχιζε το «μποϋκοτάζ» και στη Σεούλ. Όμως ο Ξαβιέ ήταν έτοιμος και 17 ημέρες πριν από τους ΟΑ πήδησε 2.42 (νέο Ρεκόρ Κόσμου). Το 1992 στη Βαρκελώνη επί τέλους ο Σοτομαγιόρ μπόρεσε να αγωνισθεί στους ΟΑ. Ήταν μια πολύ σκληρή αναμέτρηση που φυσιολογικά δεν απέφερε υψηλές επιδόσεις. Οι 5 πρώτοι είχαν 2.34 με τον Σοτομαγιόρ να είναι πρώτος (το πήδησε με την πρώτη προσπάθεια), να υπάρχει ένα πλήθος αποτυχημένων προσπαθειών και να ισοβαθμούν 3 άλτες για το Χάλκινο Μετάλλιο.
Ο Σοτομαγιόρ την περίοδο εκείνη ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακός. Λεπτός, ψηλός, με ανάλαφρο διασκελισμό, φορώντας πάντα μακριές λευκές κάλτσες, ήταν απολαυστικός σε στυλ και θέαμα, είτε βρισκόταν στο έδαφος, είτε αιωρείτο πάνω από τον πήχη με εκείνο το απαλό γλίστρημα που σε έκανε να νοιώθεις και εσύ το δέος των κριτών του Ύψους καθώς τον έβλεπαν από χαμηλά να υπερίπταται από πάνω τους. Στη Βαρκελώνη ο Σοτομαγιόρ είχε ήδη σπάσει το φράγμα των 8 ποδών (για τους Αμερικάνους) που είναι το 2.44. Το είχε πετύχει στις 29 Ιουλίου 1989 και ακολούθως το βελτίωσε σε 2.45 πριν από την Ατλάντα. Αμφότερα παραμένουν.
Βεβαίως για το 1996 και τους ΟΑ της Ατλάντα ήταν φαβορί αλλά ένας τραυματισμός στο γόνατο τον είχε σχεδόν αχρηστεύσει. Πήγε στους ΟΑ έκανε ένα μόνο άλμα και αποχώρησε. Το 1999 στους Παναμερικανικούς Αγώνες και στο αντιντόπινγκ κοντρόλ βρέθηκε θετικός στην κοκαΐνη. Τιμωρήθηκε με 2 χρόνια αποκλεισμό, αλλά τον Αύγουστο του 2000 η IAAF, ένα μήνα πριν από τους ΟΑ του Σίδνεϋ, του άλλαξε την ποινή. Ο αγώνας του Ύψους έγινε σε μια ημέρα ιδιαίτερα άσχημων καιρικών συνθηκών. Φύσαγε δυνατά με διακυμάνσεις βροχής. Φαβορί ήταν ο Βορονίν με επίδοση 2.40 για τη χρονιά εκείνη, αλλά έμεινε 10ος. Επτά άλτες πήδησαν το 2.32. Ο Ρώσος Κλούγκιν το πήδησε πρώτος το 2. 35, μόλις το πέρασε άρχισε να βρέχει πολύ δυνατά. Κανένας άλλος δεν μπόρεσε να το περάσει. Ο Σοτομαγιόρ ήταν ο καλύτερος από τους άλλους 6 του 2.32 και κατάκτησε το Αργυρό Μετάλλιο. Τον επόμενο χρόνο σε ένα νέο αντιντόπινγκ κοντρόλ ο Σοτομαγιόρ βρέθηκε θετικός στο στεροειδές ναντρολόνη και έκτοτε αποσύρθηκε. Το 2.45 παραμένει ως κορυφαίο.